THƯ GIÃN VÀ NHẬN BIẾT

🌺 NGÀY 13

ĐẶT CÂU HỎI

Kiểm tra xem liệu sự hứng thú có đang hiện diện trong tâm hay không.

Khi tâm hứng thú là lúc trí tuệ đang vận hành.

Bạn có thể không nhận ra rằng một điều đơn giản như sự hứng thú lại là một đặc tính của trí tuệ.

Khi bạn ý thức về một điều gì trong trải nghiệm của bạn và bạn trở nên hứng thú với nó, trí tuệ của bạn thực ra đã đang làm việc rồi.

Tâm có đang nhận biết và hứng thú không?

Nếu tâm tò mò một cách tự nhiên, thế thì bạn là kiểu người thích khám phá, tự mình tìm hiểu mọi thứ.

Khi bạn thiền, bạn không cần phải suy nghĩ kiểu phân tích này nhiều. Phẩm chất tự nhiên này của tâm sẽ khởi lên khi cần thiết.

Chỉ cần giữ chánh niệm thôi.

Khi tâm tìm thấy một thứ thú vị, ghi nhận rằng “hứng thú đang hiện diện”. Hứng thú ấy đang hướng về phía đối tượng hay hướng về sự nhận biết đối tượng?

Hãy luôn nhớ hướng sự hứng thú về phía sự nhận biết.

Khi không có sự hứng thú, hãy ghi nhận rằng hứng thú đang không hiện diện.

Khi tâm bị tù mù, đó là thời điểm tốt để đánh thức sự tò mò bằng cách hỏi tâm: “Điều gì đang xảy ra ở đây? Điều gì tôi đang không nhận ra?”.

Hãy đặt câu hỏi không phải để nhận về câu trả lời mà để mài sắc sự nhận biết.

Bạn không cần phải tìm câu trả lời; chỉ cần đặt câu hỏi đã đánh thức sự nhận biết.

🌺 NGÀY 14

GIỮ SỰ HỨNG THÚ

Khi chúng ta đều đặn nhận biết mà không cần tập trung, chúng ta nhận thấy các đối tượng đến rồi đi, đến rồi đi. Ta chỉ cần giữ sự nhận biết.

Đừng coi đó là phí thời gian. Tâm đang thu thập dữ liệu để vào một thời điểm trong tương lai, khi mọi dữ liệu nối với nhau và rõ nghĩa, hiểu biết sẽ sinh khởi.

Vậy đừng đánh giá thấp giá trị của mọi thứ bạn ghi nhận được, kể cả khi chúng có vẻ như không có nghĩa lý gì ngay lúc đó. Hãy giữ sự hứng thú.

Khi ta trở nên hứng thú với một việc gì, đó là khi ta bắt đầu nhìn nó kỹ càng hơn. Đó là khi ta khám phá ra nhiều điều hơn về nó, và tâm lúc đó cũng sẽ hiểu biết hơn. Điều này xảy ra một cách tự nhiên.

Đừng cho phép tâm bạn không nhận biết. Tâm có thể tự động làm việc đó, nhưng đừng cho phép tâm không nhận biết một cách có ý thức.

Nếu bạn nhận ra sự nhận biết đang mờ dần, hãy làm tươi mới sự hứng thú của bạn.

Chẳng hạn, khi bạn mặc một chiếc áo thun, hãy lưu ý: Tay nào tôi xỏ vào trước? Tay trái hay tay phải? Tôi cho đầu vào trước hay tay vào trước? Khi tôi bước qua một ngưỡng cửa, cái gì đi vào trước, đầu tôi, tay tôi hay chân tôi?

Hãy tự đặt những câu hỏi của riêng bạn. Tìm ra điều gì làm bạn hứng thú. Chọn một hay hai câu hỏi thôi – chỉ vậy là đủ – và rồi bắt đầu thẩm sát. Có thể bạn trở nên hứng thú với sự nhìn. Không phải với điều bạn đang nhìn – một ai đó, mặt sàn nhà, vv…- nhưng với chính sự nhìn.

Giả sử bạn ghi nhận rằng khá dễ để nhận biết sự nghe, nhưng việc nhận biết sự nhìn sẽ ít thường xuyên hơn (tức nhận ra “sự nhìn đang xảy ra ngay lúc này”). Từ điểm này bạn có thể hỏi, “Tại sao tôi hiếm khi nhận ra sự nhìn đang xảy ra?” Bạn có thể khảo sát điều này bằng trải nghiệm của bạn và học từ nó.

Bồn chồn là một trải nghiệm thú vị. Khi nó khởi lên, bạn có thể hỏi, “Bồn chồn là như thế nào?” Thay vì cố gắng đuổi nó đi, hãy cho phép nó hiện diện hoàn toàn, để bạn có thể quan sát và học về bản chất của nó một cách sáng rõ. Nếu nó không có mặt, bạn không thể nghiên cứu hay học được, vì vậy hãy coi sự hiện diện của nó là một cơ hội.

Nếu bạn trau dồi sự hứng thú đang xảy ra này trong trải nghiệm sống của bạn, bạn sẽ ngày càng hiểu nhiều hơn. Tâm sẽ bắt đầu thấy những điều nó đã không thấy hoặc không biết trước đó, kích thích sự hứng thú đi xa hơn và ham muốn hiểu biết nhiều hơn. Điều này cho phép các hiểu biết sâu sắc hơn được khởi lên.

Đây là lý do tại sao thiền rất thú vị và nhiều niềm vui – bởi vì bạn đang học về chính mình.

Nếu bạn cảm thấy thiền là thứ gì đó rất đáng sợ và khó khăn, hoặc nó như là một kỳ thi mà bạn phải vượt qua, bạn sẽ không bao giờ muốn thiền cả.

Bất kỳ điều gì đang xảy ra, hãy giữ sự hứng thú!
—☀️☀️☀️—

Trích: Thư giãn và nhận biết: Pháp thiền chánh niệm cho tâm sáng tỏ, tự tin và trí huệ/ Sayadaw U Tejaniya; Mưa dịch; Nắng Mai hiệu đính. -NXB Dân Trí; Công ty xuất bản Thiện Tri Thức, 2023.

Post: Thường An