TỰ DO NỘI TẠI

Mỗi khi bản chất nội tại chúng ta được thực sự tự do thì chúng ta tìm thấy ngay bên trong tâm hồn mình cả một kho tàng phong phú: Tình thương, tình yêu, niềm vui sướng thảnh thơi và sự thanh bình thoải mái trong tâm thức. Ta có đủ tâm hồn để thưởng thức vẻ đẹp tưyệt vời của đời sống, đón nhận từng mỗi một kinh nghiệm xảy đến, mở rộng trái tim cho từng kinh nghiệm và tận hưởng trọn vẹn kinh nghiệm ấy. Thể hiện những phẩm chất này trong tận đáy lòng mình quả là niềm tự do vĩ đại nhất khả dĩ đạt được trên đời.

Tuy thế, thực ra chúng ta có thể tự nhận niềm tự do nội tại này đến được mức độ nào? Thực ra chúng ta có thể cởi mở đón nhận thế nào đối với những ý tưởng và cảm giác sâu thẳm nhất của mình? Đối với bản chất tích cực của bản thể nội tại của chính mình? Dù có những lúc chúng ta cảm nhận được sự giàu có nội tâm này, thế mà chúng ta lại thường khi dong bỏ sự phong phú ấy ra ngoài tâm hồn và chỉ nuôi dưỡng hứng khởi trong lòng mình những cảm giác bất mãn, bất đắc chí, tế nhị kín đáo.

Đôi lúc chúng ta cũng không để cho mình được yêu đời hạnh phúc thoải mái mà không bị vướng bận bởi cảm thức tội tình nào đó, hoặc cảm nhận được sự hài lòng thỏa dạ mà không phải cảm thấy hoài nghi, xao xuyến. Chính những cảm giác này đã đưa đẩy chúng ta ra ngoài nguồn tài nguyên nội tại của chính mình, khiến chúng ta hướng nhìn ra ngoài để lấp đầy sự trống rỗng tâm tư. Bị lôi kéo vào những biến cố hấp dẫn sôi động xảy ra chung quanh, chúng ta mải miết đeo níu chúng, tưởng rằng những thứ ấy sẽ đem sự thỏa mãn đến cho mình. Những lúc chỉ tập trung mọi tinh lực ra ngoài tâm hồn mình thì chúng ta dễ đánh mất bỏ quên những thông điệp nội tại phát ra từ những cảm quan, ý tưởng, rung cảm và trực nhận. Không có đủ được sự hiểu biết nội tại này và niềm tự do phát khởi từ đó thì thái độ của chúng ta đối với những kinh nghiệm của mình trở nên nông cạn, và trực thức của chúng ta sẽ mất đi sự sâu thẳm và trong sáng. Dù ngay lúc chúng ta có thể thành công trong đời sống, chính sự xa lìa ra khỏi bản chất thực thụ của chính mình sẽ khiến chúng ta mất đi một căn bản cơ sở nội tại lành mạnh khả dĩ dựng lập cuộc đời mình một cách vững chắc. Điều đó sẽ dần đưa chúng ta đến những cảm giác kín đáo khó nhận về nỗi bất an trùng điệp của đời sống, và đời sống có thể tự do bắt đầu trở thành trống rỗng và vô nghĩa. Lúc không tìm nhận được lương thực khởi phát từ sự hiểu biết về bản chất của mình một cách đàng hoàng thì chúng ta thường quay đi tìm kiếm những kẻ khác để được vui sướng thỏa mãn. Nhưng vì không thực sự biết được điều gì đang mất mát trong đời sống mình, cho nên chúng ta không thể trao đổi cảm thông những nhu cầu của mình một cách rõ ràng trong sáng và do đó chỉ cảm nhận lòng mình đầy bực dọc bất mãn đau đớn xót xa. Càng lúc càng rơi tuột vào những cảm giác bất mãn thì càng lúc chúng ta lại càng cảm thấy nghẽn tắc tâm thần và bất an, bất ổn định tâm tư: Những tiếp xúc liên quan, giao thiệp với cuộc đời trở nên chua đắng và chúng ta không thể nào làm việc phục vụ một cách hữu hiệu được. Chúng ta không còn thấy tự do thoải mái và bị đóng nhốt bưng bít trong tâm tư vì mình đã đánh mất sự trực thức linh động, bị lôi kéo vào những chu kỳ dường như bất tận, những chu kỳ xao xuyến khắc khoải bàng hoàng sảng sốt và đầy sự bất hạnh vô phúc. Chúng ta quanh quẩn lòng vòng tìm kiếm sự tràn đầy tâm thức, mà chẳng bao giờ tìm thấy, và chính sự tìm kiếm này trở nên khuôn thước định mẫu của đời sống của chúng ta.

Chúng ta sống trong một thế giới di động quá ư nhanh chóng và mọi sự đều thôi thúc bức ép chúng ta chạy đuổi cho kịp lúc. Phần đông chúng ta không muốn sống như vậy nhưng vẫn bị kẹt buộc vào những yêu sách mà xã hội đã đặt để trên đời sống mình. Trên mặt ngoài, chúng ta có vẻ như tự do, nhưng bên trong tâm hồn chúng ta phải đau đớn chịu đựng bao nhiêu căng thẳng áp lực giằng co do nhịp bước vội vã nhanh chóng đời sống áp đảo trên số phận mình.

Chúng ta di động quá nhanh chóng, chúng ta sống quá vội vã hấp tấp đến nỗi không còn đủ thời gian để thưởng ngoạn đánh giá đích thực bản thân mình, chúng ta đã đánh mất liên lạc trực tiếp với những phẩm chất tích cực cao quí và sức mạnh nội tại khởi phát từ đó. Những chướng ngại ngăn cản việc thoải mái tự do trong tâm hồn thường được tạo thành ngay từ khi còn bé. Lúc còn con nít, chúng ta còn biết cảm nhận thế nào về những sự vật, và ít khi lưỡng lự chia xẻ bộc phát cảm giác của mình với người khác. Nhưng sự bức ép áp lực do gia đình bạn bè gây ra khiến chúng ta phảỉ thủ thế với những thiên kiến hẹp hòi và khuôn khổ thiển cận để thích ứng với những gì thiên hạ người đời trông ngóng mong đợi nơi mình. Khi những ý tưởng cảm giác tự nhiên của mình bị hắt hủi, không ai đón nhận, không được nuôi dưỡng phấn khởi thì chúng ta sẽ dễ đánh mất sự liên lạc mật thiết với những cảm quan của mình, giòng phát lưu giao thông giữa thân tâm chúng ta bị nghẽn tắc ngăn chặn; chúng ta không còn biết được hiểu được những gì mình thực sự cảm nhận. Khi những khuôn thức chà đạp bức áp càng trở nên mạnh mẽ và cố định thì những cơ hội để tự khai diễn đạo đạt cuộc đời mình càng lúc càng sút giảm. Chúng ta trở nên quá quen thuộc với những khuôn mòn sáo cũ, công thức ước lệ thích ứng đến nỗi lúc lớn tuổi, chúng ta cứ để những khuôn mòn sáo cũ này thống trị đời sống mình; và trở thành một kẻ xa lạ với chính bản thân mình.

Làm thế nào có thể trở lại va chạm trực tiếp, bắt lại liên lạc mật thiết với chính tâm hồn mình? Chúng ta có thể làm gì để trở nên thực sự tự do? Lúc mà chúng ta có thể bắt đầu nhìn ngó vào bản chất nội tại của mình một cách rõ ràng minh bạch thì lúc ấy chúng ta mới có được cái nhìn quán xuyến về sự phát triển tâm thức khả dĩ giải phóng mình trưởng thành lớn mạnh. Sự sáng tỏ minh bạch này là bước đầu của sự tự hiểu biết bản thân và điều sáng tỏ này có thể được phát triển một cách đơn giản bằng cách ngắm nhìn sự vận hành hoạt động của tâm thức và thân thể chúng ta.

Chúng ta có thể thực hành sự quán sát nội tại này bất cứ ở nơi nào, ở bất cứ mọi hoàn cảnh nào, với bất cứ những gì mình đang làm, bằng cách trực thức, tỉnh thức với từng tư tưởng và từng cảm giác tiếp nối sau đó. Chúng ta có thể cảm nhận cách thức hành động của mình tác động thế nào đến tư tưởng, thân thể và giác quan của mình. Khi làm như thế thì chúng ta đã mở lại được con đường thông thương giữa thân xác và tâm thức mình, và đạt được một sự trực thức linh động về thực tính bản chất mình, mình trở nên quen thuộc thân thiết lại với phẩm chất cao quý của tính thể nội tại của mình. Thân xác và tâm thức bắt đầu hỗ trợ nâng đỡ lẫn nhau và đem lại một tính chất tràn trề sinh khí cho mọi cố gắng nỗ lực của chúng ta. Chúng ta được bước vào một tiến trình học hỏi về bản thân một cách sống động thân tình, và sự tự hiểu biết này tăng trưởng tinh khí thần vào tất cả mọi hành động, hành vi của chúng ta.

Khi quan sát bản chất nội tại của mình một cách ý tứ đàng hoàng thì chúng ta sẽ thấy rõ mình đã đè nén chận áp đến độ nào, đã đóng khép bưng bít cảm giác và thực tính bản chất của mình đến độ nào. Từ đó mới có thể bắt đầu cởi mở ra những cảm giác này và giải phóng tinh khí thần mà chúng ta đã nén giữ lại trong mình. Với tâm thức trầm lặng thanh bình và tư thái trung thực trực tính không lường gạt dối trá, với việc chấp nhận bản chất thực sự của mình, chúng ta trưởng thành lớn mạnh trong niềm tin tưởng vào cuộc đời, vào việc học được những phương cách mới mẽ và tích cực hơn để nhìn thẳng vào bản tính mình.

Khi những trực nhận nội tại trở nên rõ ràng và thông suốt hơn thì sự tập trung tư tưởng sẽ giúp chúng ta điều khiển tỉnh lực mình về hướng đi cần thiết. Sự tập trung tư tưởng này không có tính cách cưỡng bách; nó rất thong dong bình thản và gần như vô tâm thoải mái tình cờ. Sự quan tâm chú ý của chúng ta tập trung một cách nhẹ nhàng thú vị, chứ không cứng nhắc khó chịu. Chúng ta có thể phát triển sự tập trung tư tưởng tâm thần hưng động này bằng cách chỉ làm một việc cho một lúc một cách thấu đáo, dâng hiến tất cả tinh thần chú ý vào những việc mình đang làm, trực thức, tỉnh thức với từng chi tiết liên hệ. Giữ gìn trì thủ sự tập trung tư tưởng tâm thần vào một việc làm duy nhất cho đến khi hoàn tất, và cứ như thế tiếp tục làm tròn bổn phận trong việc kế tiếp và cứ như vậy tiến triển mãi trong tiến trình. Chúng ta sẽ tìm thấy sự sáng suốt minh bạch, nhập kiến của chúng ta sẽ sâu thẳm thêm lên và trở thành một điều tự nhiên trong bất cứ hành động hành vi nào của chúng ta.

Cùng với khả năng tập trung tư tưởng tâm thần lớn mạnh thêm lên thì sự thức tỉnh tâm ý phát hiện ra một sự trực thức về mỗi sắc thái vi tế của từng tư tưởng từng cảm giác, từng hành động thể hiện. Sự thức tỉnh tâm ý là sự hòa hợp của sự tập trung tâm tưởng và sự sáng suốt tâm trí. Sự trực thức được tác động thể hiện đối với ngay cả những chi tiết nhỏ nhất của mọi kinh nghiệm. Thiếu sự tỉnh thức tâm ý, dù có tập trung tâm thức hay sáng suốt đi nữa thì cũng chỉ như đứa con nít dựng lâu đài trên cát mà không biết rằng thủy triều sẽ cuốn sạch mất đi. Sự tỉnh thức tâm ý giữ vững cho bất cứ thứ gì chúng ta làm đều được làm đến tận cùng khả năng tinh lực. Chúng ta có thể phát triển sự tỉnh thức tâm ý mình bằng cách tập trung sự sáng suốt và thông minh của mình vào việc mình đang làm.

Chỉ thử giản dị quan sát xem chúng ta làm việc thế nào trong một công việc bổn phận đơn sơ nhất. Chúng ta bắt đầu thế nào? Chúng ta tiến hành thế nào? Chúng ta có thực sự hiểu biết những gì mình muốn làm không? Chúng ta có ngó tới đằng trước cứ điểm mình đang muốn đạt tới? Hãy nhìn kỹ những hiệu quả hành động của mình từ một cái nhìn thẩm thấu lớn rộng đồng thời quan sát mọi chi tiết của hành động. Chúng ta có trực thức về những hiệu quả của mỗi bước vận hành mình đang thực hiện?

Khi khai triển sự tỉnh thức tâm ý, chúng ta trở nên có khả năng nhận xét những sơ suất lơ đễnh trong việc trực thức đã tác động ảnh hưởng thế nào đến nhịp điệu, tiết điệu của công việc. Lúc làm việc với tất cả sự thức tỉnh tâm ý, những cử động vận hành của chúng ta đều được xuôi chảy nhịp nhàng đẹp đẽ, những tư tưởng của chúng ta trở nên trong sáng và được sắp xếp trật tự đàng hoàng, và những cố gắng nỗ lực của chúng ta trở nên rất hữu hiệu. Nhờ sự đồng điệu sâu thẳm với từng giai đoạn việc làm và với hậu quả của từng hành động nên chúng ta cũng có thể tiên đoán ngay cả những kết quả của việc làm. Chúng ta trở nên trực thức về duyên do động lực thúc đẩy những hành động của mình, và học cách nắm lấy ngay bất cứ khuynh hướng quên lãng hay lầm lẫn nào. Lúc trở nên thuần thục trong việc tỉnh thức tâm ý, chúng ta có thể đi sâu vào sự hiểu biết về bản năng và những hành động của mình.

Việc phát triển sự trong sáng, sự tập trung tâm thần và sự thức tỉnh tâm ý có thể giáo dục chúng ta trong mọi đường hướng không thể thấy xảy ra trong một lớp học vì đối tượng của sự thẩm sát ở đây là chính bản chất nội tại của chúng ta. Mỗi một bước tiến của tiến trình dẫn đến sự tự trị lớn rộng hơn lên dẫn đến một phẩm chất chính xác tinh tế quán triệt khả dĩ hỗ trợ nâng đỡ thêm nữa sự tự khám phá bản thân. Sức mạnh và sự trực thức đạt được theo cách ấy giúp chúng ta kiểm soát hướng đi và mục đích cuộc đời mình. Tất cả mọi hành động của chúng ta phản ảnh một niềm vui sướng tự nhiên, và đời sống cùng việc làm mang chứa một phẩm chất nhẹ nhàng thỏa thích khả dĩ tiếp liệu nuôi dưỡng chúng ta trong tất cả mọi việc mình làm. Cuộc đời trở thành một nghệ thuật, một sự hiển đạt việc tương hành ứng đáp luân lưu của thể xác chúng ta, tâm thức chúng ta và cảm quan chúng ta đối với mỗi một kinh nghiệm trong đời sống. Chúng ta có thể tin cậy nơi chính mình để thành tựu những nhu cầu nội tại nhất của mình, và như thế trở nên thực sự tự do giải thoát.

Sự tự do nội tại khiến chúng ta sử dụng được trí thông minh của mình một cách khôn ngoan; chỉ một lần học được cách sử dụng trí thông minh ấy thì chúng ta không thể bao giờ đánh mất sự sáng suốt và lòng tin tưởng nó mang đến cho mình. Niềm tự do và sinh lực tràn trề này đều ở trong tầm tay chúng ta. Lúc trực thức được những khả tính phát trỉển sự tự do nội tại, chúng ta có thể bắt đầu cởi mở đón nhận sự vui sướng khỏe mạnh và thỏa mãn quanh mình. Việc tự hiểu biết mình sẽ xui khiến chúng ta nhập kiến sâu thẳm hơn nữa, thông cảm hiểu biết nhiều hơn nữa và có một cảm trạng thanh bình tâm thức. Chúng ta sẽ lớn mạnh lành khỏe trong thể xác cũng như tinh thần, công ăn việc làm, gia đình và những giao tế của chúng ta trong đời sống trở nên có ý nghĩa hơn nữa. Chúng ta sẽ có thể thành tựu những mục đích vạch sẵn một cách dễ dàng thư thái. Lúc đạt được sự tự do nội tại chúng ta sẽ khám phá ra một niềm vui sướng khoái cảm sâu thẳm và trường cửu trong tất cả những công việc của mình.

Sưu Tầm